Heb jij last van terugkerend drama in je team? ‘Drama’ tussen collega’s, waarbij er mogelijk niet echt een probleem is, maar waarbij er geklaagd wordt, maar het lijkt dat als jij met een oplossing aankomt, deze persoon/personen er niet voor open staan. Super frustrerend voor jou als leidinggevende.
Drama en geklaag zonder actie geeft natuurlijk geen fijne sfeer in het team en men lijkt niet verder te komen. Het is een herhaling van zetten.
De Dramadriehoek van Karpman
Wij gebruiken binnen trainingen dan regelmatig de DRAMA-driehoek van Karpman. Hierin wordt in een simpel overzicht zichtbaar welke verschillende rollen zich (onbewust) afspelen.
Deze rollen kunnen tussen meerdere personen gaande zijn, maar misschien herken je ook wel dat je zelf af en toe in meerdere van deze rollen zit en deze elkaar afwisselen.
Wij merken vaak dat teamleden emotioneel volwassen mogen worden. En met emotioneel volwassen bedoelen we handelen en communiceren vanuit een volwassen manier met elkaar. Niet vanuit drama, slachtoffer of beschuldiging. Maar vanuit volwassen gedrag van neutraliteit, respect en gelijkwaardigheid.
De drama driehoek bestaat uit 3 rollen. En in die 3 rollen neemt iemand zijn eigen verantwoordelijkheid. Zo, heb je in de dramadriehoek het slachtoffer, de aanklager en de redder.
Het slachtoffer reageert vanuit. Jij bent beter dan ik.
En ik kan er niks aan doen. Mij overkomt altijd dit of dat. Ook wel bekend als het Calimero effect. 😉
De aanklager. Die voelt zich vaak superieur aan de ander. Het is nooit het probleem of nooit de oorzaak van de aanklager. Nee, het probleem ligt altijd buiten hem of haarzelf.
Er wordt dan ook sterk met de vinger gewezen naar de ander en het liefst wil hij ook dat de ander zich klein voelt. Als je bij een aanklager wegloopt na een gesprek, dan voel je je vast niet beter over jezelf. Jij voelt altijd dat jij de mindere, de underdog, bent. Je voelt je kleiner dan toen je naar binnen ging voor dat gesprek. Het wordt wel heel duidelijk, jij bent de schuldige, jij bent het probleem en niet de ander.
En de redder. Die redt graag het slachtoffer. Die wil graag helpen. Geeft ongevraagd advies. Springt bij wanneer het niet nodig is of neemt ongevraagd werk uit handen. Die spreekt de ander ook niet op aan. En, als de ander het advies of de hulp niet wil is de redder vaak teleurgesteld, want ik doe toch zo mijn best.
En als deze dynamiek binnen een team speelt? Dan merk je dat er eigenlijk geen oplossing komt. Niemand neemt namelijk de verantwoordelijkheid voor zijn/haar rol/ dan wel handelen.
Men blijft naar elkaar wijzen, men blijft slachtoffers spelen, redder zijn. En, Dat is Natuurlijk een probleem. Want in een team of in een samenwerking, wil je verder komen.
Gelukkig bleef het niet bij alleen de dramadriehoek, maar ontwikkelde Emerald de tegenhanger:
De winnaars driehoek.
Waarbij het in de dramadriehoek over ongelijkheid gaat, waarbij niemand de verantwoordelijkheid neemt. Neemt iedereen in de winnaarsdriehoek wél de verantwoordelijkheid en is de basishouding ‘ik ben oké en jij bent oké’.
In winnaars driehoek wordt het slachtoffer de co-creator/verantwoordelijke.
Die gaat in zijn kracht staan? En, die moedigt juist aan. Is ze realistisch? En inspirerend bezig. Die neemt verantwoordelijkheid voor waar die mee bezig is. En die durft ook kwetsbaar te zijn en hulp te vragen. Als dit nodig is?
De redder wordt de helper/ counselor. De helper vraagt, kan ik je helpen?
Biedt aan advies te geven, maar dringt niet op. Geeft feedback op basis van gelijkwaardigheid (ik ben oké en jij bent oké).
De helper voelt zich niet afgewezen als de ideeën of het advies of de hulp niet aangenomen wordt. Dat is totaal oké voor de helper. Want de helper weet of kent zijn of haar verantwoordelijkheid.
En de aanklager wordt de uitdager/coach. Die moedigt positief aan en zal de ander tactvol ondersteunen en ook uitdagen om verder te groeien.
De uitdager daagt niet alleen de ander uit, maar ook zichzelf vanuit de mindset: wat kunnen we wel betekenen? Hoe kan ik bijdragen? Of hoe kan ik jou uitdagen? Of aanmoedigen om dat wel te doen.
